Thứ Bảy, 26 tháng 9, 2020
Thứ Sáu, 25 tháng 9, 2020
Việt Thường Nguồn Cội: Giới thiệu nội dung sách TRƯỜNG CA TIỀN SỬ VIỆT N...
Thứ Ba, 22 tháng 9, 2020
ĐỊA CHÍ DỰ QUẦN CA
Làng Dừa ấy làng Dự Quần
Đêm ngày sông Bạng xoay vần xuống lên
Nước từ nguồn suối phía trên
Xuôi ra biển cả qua miền ngã ba
Hợp duyên thuỷ tụ làng ta
Dân cư đông đúc kể đà ngàn năm
Hẳn xưa cồn, mả(1), rú, đầm
Bãi sông sú vẹt, ao dầm lác năn
Sông Dừa(2) dào dạt reo ngân
Thuyền buôn xuôi ngược nhiều lần đậu neo
Thuỷ bộ ngang dọc thuận chiều
Dần dà hội hợp bao nhiêu cộng đồng
Kể từ khởi nghiệp bên sông
“Dựa Cồn” sinh sống, đồng lòng an cư
Cực Đông bến – bãi, kè – cừ
Hẳn là chỗ dựa nghề ngư của làng
Đồi cây đất nổi dọc ngang
Xây dần nên xóm, mở làng nối nhau
Xóm Đông ở giữa Nam, Hàu
Đây có Nghè Cả, nhắc nhau nhớ về
Xóm Mười Hai nữa cận kề
Phía Đông Bắc lại có đê bao ngoài
ở đây sông lớn chia hai
Nhánh lên Lâm Động, ngã dài Nghệ An
Đò Dừa đưa khách sang ngang
Qua dòng sông Bạng sang làng Khả La
Giữa làng toả bóng cây Đa
Rẽ ra đồng Đỗi xa xa hữu tình
Núi Đất vẫn xóm làng mình
Tên gò trấu - đất làm đình đổ ra
Xóm Hàu theo đó giãn xa
Muốn sang xóm Nữ phải qua Đê Ngoài
Xóm Chùa thờ tự Phật đài
Kề bên đường cái giáp lai xóm Hàng
Dân đông phình dọc, phình ngang
Phải thêm xóm Mới, đàng hoàng làng ta.
Từ Đình bao quát rộng ra
Núi sông, đồng ruộng quê nhà bốn phương
Phía trên xa có cồn Đường
Xưa Nghè Thánh ngự , tỏ tường Tây Đông
Bắc làng cồn đất giáp sông
Dân xây Nghè Nữ , cộng đồng vui thêm
Mốc, Mít , cồn Quanh phía trên
Nghĩa trang mồ mả cất lên đã nhiều
Mả Dài đồng vọng tiếng tiêu
Cồn Tràu, cồn Vó nắng chiều mênh mông
Cồn Lớn , bãi ở giữa sông
Ta đi dậm ghẹ, nước ròng nước lên
Đồi Bành , Đồi Dứa phía trên
Nắng mưa bồi lở, đất nền còn không ?
Trước Đình cồn án giữa đồng
Còn bao cồn đỗi, nhớ lòng bàn tay. . .
Địa hình đã kể trên đây
Còn nghề sinh sống từ ngày xa xưa
Sông Dừa, Đòn Xóc sớm trưa
Lưới chài , đăng, đáy, găng vừa trũ te
Khi Hón Giác , lúc Ba Chè
Hàn Nữ , Hàn Vực, đi ghè hàu sông
Căng buỗm lên đón gió Đông
Ra khơi vào lộng nặng lòng biển xa
Từ cửa Lạch Bạng sông nhà
Ngư trường ven biển, Mê xa, Biện gần
Biển Đông đánh bắt bao lần
“Vạn chài”, “ kẻ bể ” đều dân quê nhà
Được mùa biển lặng, reo ca
Chim, thu, sủ, lụ, mực và nhám vây
Nghề ngư sông nước vơi đầy
Nông nhàn xuống sác, đó đây no lòng
Cá tôm, cua ghẹ, ngao còng
Nuôi dân ta sống , buôn Đông bán Đoài
Đập Đình , Cồn Vó , Đê Ngoài
Huấn Luận , Xóm Nữ lúa hai vụ trồng
Lại còn Đập Mới , Đập Đung
Đập Ông Tiến nữa , nhớ không Đập Tràn
Lên cao đồng bãi dọc ngang
Lúa khoai tăng vụ dân làng ấm thân
Đỗi ruộng làng, ấp Ông Xuân
Trại Hương Vinh nữa, nhiều lần đổi thay
Đồng Bản bươn chải bao ngày
Sớm chiều tất tưởi cồn này bãi kia ...
Nông , thuỷ sản chẳng đủ chia
Đốt than chặt củi đầm đìa mồ hôi
Hái sim, chè góp triền đồi
Chản khe Bè tắt sang nơi Đá Tròng
Gò Gai, Khe Cái tìm ong
Đào mài, lượm gắm những mong gùi đầy
Trại Ông Mừng tiếp thung cây
Nhặt dẻ, xẻ gỗ, bứt mây mang về
Bao người kiệt sức thảm thê
Hay gì ăn xổi cái nghề xưa kia
Chỉ mong từ bỏ xa lìa
Giờ không còn nữa, rừng chia khoán rồi !
Một thời cũng chẳng xa xôi
Mở thêm nghề muối lần hồi nuôi nhau
Nại Đầu Đò có lớn đâu
Nại Giếng Mới, rộng hai đầu chẳng xa
Vượt sông Đòn Xóc, đò nhà
Nại Vạn Xuân nữa là ba nại làng
Gừng cay muối mặn gian nan
Một thời Diêm nghiệp, lan man nhớ về
Làm ăn dẫu có trăm nghề
Vẫn cần mua , bán , thói quê, chợ làng
Chợ Vầy, chợ Trệnh mơ màng
Nay đâu còn nữa , ngỡ ngàng chiêm bao
Ta lên chợ Trúc lao xao
Cạnh đường quốc lộ ra vào Bắc - Nam
Ngã tư dẫy dọc, dẫy ngang
Dẫu chưa vào chợ mà hàng nhiều ghê
Nơi đây phát triển lắm nghề
Thời kỳ đổi mới ở quê cũng giàu
Ngoài làng trong huyện chợ đâu ?
Chợ Còng chợ Bạng hai đầu vẫn đi
Chợ Thông, chợ Biện xa chi
Cần làm ăn lớn thì đi chợ Chiền
Nước mưa quí tựa ao tiên
Nhà có Bể Cạn trữ thêm ăn dần
Giếng làng phèn mặn cực thân
Nuớc Mưa đâu dễ cho dân thoả lòng
Xem ra khắp chốn Đoài, Đông
Chẳng bằng giếng Thống ngọt trong lạ kỳ
Dù cho nắng hạn kiểu chi
Giếng Hang Tôm vẫn rầm rì chảy ra
Nước nguồn trong mát đậm đà
Vẫn còn đọng mãi trong ta tháng ngày. . .
Ao Đình lên xuống bậc xây
Ao Ngoài giặt chiếu, trâu vầy nước nông
Đình làng rợp bóng Đa Vông
Bao lần lễ hội vui không muốn về
Lúa xanh, xanh ngắt chiều quê
Cánh cò chao liệng , trâu về xóm Đông
Diều ai lơ lửng từng không
Vẳng nghe tiếng sáo trên đồng vọng xa
Cách sông đã có cầu qua
Lên rừng xuống biển giờ đà thuận hơn
Trải bao biến đổi, vuông - tròn
Người xưa cảnh cũ có còn nữa đâu
Rồi đây “bãi biển – nương dâu”
Làng đô thị hoá, nhiều cầu lại qua
Nhớ thôn xóm, ngẫm gần xa
Chỉ mong đổi mới, mọi nhà đi lên
Quê Cha - Đất Tổ - Mẹ Hiền
Một miền ký ức , nỗi niềm vấn vương
Tấc lòng người ở tha phương
Có xa vắng mới nhớ thương dãi dề
Dẫu đi khắp chốn sơn khê
Lòng ta vẫn nhớ , nhớ quê Dự Quần .
Bài thơ được đăng vào Tháng 10 năm 2006 - do Đỗ Văn Bình sáng tác nhân dịp làng Dừa (Dự quần, Xuân lâm, Tĩnh gia, Thanh hóa) làm cuốn sử làng với tên sách “Dự Quần xưa và nay”- Đăng kèm dưới đây bài hát về làng Dừa do nhạc sí Đỗ Xuân Dương sáng tác và trực tiếp thể hiện.